چرا باید دکتری بخوانیم؟ | متفرقه با مدرک معتبر

چرا باید دکتری بخوانیم؟

آیا دکتری بخوانیم یا نه ؟ آیا گرفتن مدرک دکتری ارزش دارد ؟ آیا شرکت در دوره دکتری ارزش صرف وقت دارد؟

 

ممکن است سوالات بالا مدام در ذهن شما تکرار شود و به دنبال پیدا کردن دلیلی برای ماندن در دوره دکتری یا انصراف و عدم تحصیل در دوره دکتری باشید.

phd مخفف عبارت انگلیسی «Philosophiae Doctor» به معنای دکتری فلسفه علم می‌باشد.

دکتری شامل دوره ای حداقل 5 یا 6 ساله می باشد که شما مجبور به انجام حجم بالایی از پژوهش در طول این دوره هستید. از طرفی در طی این دوره لازم است در آزمون زبان شرکت نمائید و حد نصاب نمره آنرا کسب نمائید پس از آن در آزمون جامع شرکت نمائید و در صورت قبولی وارد بخش پژوهشی شوید و مدت 2 تا 4 سال در این بخش وقت صرف نمائید و رساله خود را آماده دفاع کنید. این بخش شامل مطالعه تعداد زیادی مقالات در جهت شناخت مرزهای علم بوده و پژوهش باید به شکلی باشد که در پایان بتوانید مرز علم را گسترش دهید و نظرات جدید خود را به شکل مقاله در یک ژورنال معتبر چاپ کنید.

در حقیقت مهمترین دستاورد شما از دوران تحصیل دکتری، چاپ پژوهش شما در یک ژورنال معتبر می باشد.

من در اینجا قصد تزریق ناامیدی به دانشجویان یا متقاضیان دوره دکتری را ندارم ولی نمیتوانم نظر خودم را راجع به واقعیت های دوره دکتری بیان نکنم! اتفاقا بیان این نظرات به دانشجویان کمک می کند که اگر واقعا با این سوال که "چرا باید دکتری بخوانم؟" کنار نیایند ممکن است در طول تحصیل و پس از طی نمودن چندین سال و صرف وقت و هزینه بسیار اقدام به انصراف نمایند که طبیعتا وقت و هزینه زیادی از آنها گرفته خواهد شد.

قبل از بررسی موضوع لازم است توضیح دهم من خودم بعنوان یک دانشجو و مدرس دانشگاه اعتقاد به پیشرفت و استعلای کشورم ایران دارم و به اینده کشورم امیدوارم ولی اعتقاد دارم تحصیل و پژوهش منتج به تولید علم و بهینه سازی باید جایگزین مدرک گرایی شود.

کشور من تشنه فکر و خلاقیت و تلاش است نه تشنه پژوهش های بی هدفی که تنها به صنعت کشورهای پیشرفته غربی سود می رساند. چرا که بی تعارف باید بگویم کشور ما، حداقل در اغلب علوم مهندسی در مرزهای علم حرکت نمی کند.

به قول مهندس شعبانعلی :

من کارخانه های بنز و بی ام و و برخی از برترین صنایع دنیا را از نزدیک میشناسم و بارها بازدید کرده ام. مرکز طراحی آنها پر از کسانی است که لیسانس (یا به قول آنها دیپلم مهندسی) دارند و یکی دو نفر دکتر هم برای پرستیژ به مدیریت برخی واحدها منصوب شده اند. من نمیفهمم اگر تولید بنز با لیسانس ممکن است چرا داشتن انبوهی فوق لیسانس و دکترا، به مونتاژ پژو منجر شده است!

 

می خواهم دکترا بخوانم تا بقیه به من بگویند دکتر!

شاید مضحک ترین دلیلی که می توان برای ورود به دوره دکتری بیان نمود و متاسفانه اغلب افرادی که قصد ورود به دکتری را دارند این دلیل را در ذهن خود دارند گرچه آنرا بیان نکنند و منکر آن شوند همین دلیل است که با داشتن دکتری شهرت اجتماعی بیشتری کسب میکنند و احتمالا توسط اطرافیان تحصین می شوند. راستش همه ما دوست داریم دارای شان اجتماعی بالاتری باشیم و در جامعه توسط اطرافیان و خانواده با لقب دکتر خطاب شویم ولی سوال اصلی اینجاست آیا واقعا ارزش دارد یک دوره 5 یا 6 ساله ذهن و فکر خود را درگیر حجم زیادی از مطالب و پژوهش هایی  نمائیم تا در اخر پشت اسم ما لقب دکتر اضافه شود!!!

موفقیت و شکوفایی، صرفا با اخذ لقب دکتر ایجاد نمی شود گرچه تحقیق و پژوهش در دوره دکتری می تواند شما را به شکوفایی بیشتر در حوزه خاصی از علم نزدیک کند ولی برای دستیابی به شکوفایی راه هایی راحت تر و ارزانتر نیز وجود دارد.

 

می خواهم دکتری بخوانم تا پیشرفت علمی کنم !

من به کسانی که با چنین دیدگاهی قصد شرکت در دوره دکتری را دارند توصیه میکنم با جدیت بر تصمیم خود جامه عمل بپوشانید و وارد مقطع دکتری شوید ولی خودتان صادق باشید. علم تنها با شرکت در دکتری برای شما حاصل نمی شود.

چقدر توانسته اید از علومی که در دوران کارشناسی و ارشد بدانها دست یافته اید استفاده کنید؟ چقدر توانسته اید علوم قبلی خود را به فعلیت در آورید و اکنون قصد دارید با عمیق تر کردن پژوهش های قبلی خود، یافته های خود را بیشتر کنید ؟

 

میخواهم دکتری بخوانم تا مهاجرت کنم !

این تصور که دکتری بخوانید تا بتوانید به خارج سفر کنید تصور اشتباهی است. حتی برخی از دانشجویان ایرانی که در مقطع دکتری در خارج کشور تحصیل می کنند پس از اتمام تحصیل به ایران باز می گردند. البته گروهی دیگر در صورت دارا بودن شرایط همانجا مانده و تشکیل زندگی داده اند. نکته مهم این است که کسی برای رفتن به خارج کشور دکتری لازم ندارد اتفاقا برعکس کسی که قصد رفتن به خارج از کشور دارد، ادامه تحصیل در مقطع دکتری در دانشگاه های آن کشور دلیل توجیهی خوبی می باشد تا با حضور در پروژه های پژوهشی آن دانشگاه ها بتواند در حوزه های صنعتی پیشرفت داشته باشد.

 

دکتری بخوانم باعث توسعه کشورم شوم

به عقیده بنده توسعه ایران با تلاش بی وقفه و کار با انگیزه و اصلاح ساختار های اداری و اقتصادی و فرهنگی و کارافرینی تحقق می یابد نه با زیاد شدن بی اندازه دانشجویان مقطع دکتری! پاسخ به این سوال کلیدی بسیار مهم است که آیا پژوهش های من در راستای توسعه کشورم می باشد؟  ایا به رفع نیاز کشورم کمک می کند یا خیر ؟

ایا پژوهش چند ساله من روی موضوع رساله دکتری گره ای از مشکلات صنعتی یا اقتصادی کشور باز می کند یا نه؟ یا فقط حاصل پژوهشم در کتابخانه دانشگاه و سایت ایراندک منتشر می شود و بهره برداری اصلی از آنرا صنعت پیشرفته غرب می برد و من تنها به گرفتن تعدادی سایتیشن از مقاله های دیگر و پز دادن با آن خوشحال هستم.

از نظر من ، این تنها دلیل ارزشمند و آرمانی هست که شما می توانید برای شرکت در دوره دکتری داشته باشید و اگر به جواب قانع کننده ای رسیدید بدون شک راه درستی انتخاب کرده اید و مصداق مجاهد در راه خدا هستید.

 

دکتری میخوانم تا عضو هیئت علمی دانشگاه شوم

حتی اگر از نظر سنی در پایان مقطع دکتری شرایط هیئت علمی شدن را داشته باشید و علاقه‌مند به تدریس و استاد دانشگاه شدن را دارید لازم است بدانید کرسی های دانشگاه‌ها سالهاست که با حجم انبوهی از اساتید و مدرسین حق التدریس پر شده است و لازم است خودتان را محک بزنید که ایا شرایط رقابت با حجم انبوهی از دانشجویان فارغ التحصیل دکتری برای کسب کرسی دانشگاه دارید یا خیر؟

اگر هم اکنون در سنین بیشتر از 34 سال  به سر می برید لازم است بدانید 5 سال اینده با گرفتن مدرک دکتری در سن 40 سالگی شانس زیادی برای هیئت علمی شدن ندارید پس قبل از اینکه راهی مسیر شوید به مقصد فکر کنید.

از طرفی هیئت علمی دانشگاه شدن یعنی سروکله زدن با محیط دانشگاه و دانشجو و مقاله و تدریس لازم است با خودتان فکر کنید ایا انتخاب چنین محیطی بعنوان شغل از علایق شما محسوب می شود یا صرفا دنبال یک عنوان و جایگاه برای خودتان هستید.

از طرفی دیگر اگر تنها به تدریس علاقه مند هستید باید بدانید بسیاری از موسسات و دانشگاه اجازه تدریس به دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد را نیز می دهند و شما می توانید برای محک زدن و ارضا شدن حس تدریس و معلمی چند ترمی اقدام به تدریس در این موسسات نمائید.

 

دانشگاه آزاد شرایط دکتری را بسیار ساده کرده حتی کلاسها هم با کارم تداخل ندارد.

در نگاه اول دلیل بالا حرف درستی است ولی  دلیل موجهی برای خواندن دکتری نیست. اولا ما به دنبال یافتن این سوال هستیم که چه دلیلی وجود دارد که من باید برایش دکتری بخوانم اگر این پرسش پاسخ داده نشود پس در نتیجه هر شرایطی هم برای شرکت در این دوره گذاشته شود ما را قانع نمی کند از طرفی در نظر داشته باشید خواندن دکتری در دانشگاه آزاد چیزی از حجم پژوهش های شما کم نمی کند چون در نهایت شما مجبورید در همان ژورنالی مقاله ISI چاپ کنید که دانشجوی دانشگاه شریف هم در همانجا نتایج پژوهشش را چاپ می کند و آن ژورنال به محل تحصیل شما توجه چندانی ندارد بلکه به کیفیت پژوهش شما و زمانی که شما صرف ان پژوهش نموده اید دارد.

از جنبه اساتید راهنما نیز داستان بر عکس تصور شماست چراکه عموما در دانشگاه های دولتی اساتید راهنمای بهتر و قوی تری برای دانشجویان وجود دارد.

 

در اخر ایا برای پرسش So what "که چی "  جواب قانع کننده ای یافته اید؟

پاسخ این سوال را به خودتان واگذار می کنم.

 

هزینه فایده واژه ای است که از علم اقتصاد به ما کمک می کند برای هر کاری معایب و مزایای آن را کنار هم دیگر قرار دهیم و در نهایت تصمیم درستی بگیریم.

چرا شما پول زیادی پرداخت می کنید و خودرو بنز میخرید؟ فایده این کار بدست اوردن امنیت و امکانات بیشتر و شاید پرستیژ بالاتر است غیر از این که نیست ؟

شما در ازای بدست اوردن امنیت و کیفیت بالاتر (فایده) دارید پول بیشتری صرف می کنید(هزینه)

اگر تشخیص بدهید در کاری هزینه از فایده بیشتر است انجام آن کار عقلانی نیست

جدول هزینه فایده تحصیل در دوره  دکتری

 

سخن اخر ...

در آخر به شما توصیه میکنم اگر انگیزه و توان کافی برای طی نمودن دوره دکتری دارید و موضوعی که موجب پیشرفت کشور و باز شدن گره از چرخ های صنعتی و فرهنگی کشور دارید، ورود به دوره دکتری به شما پیشنهاد می شود. ولی اگر به دنبال کسب القاب و مدرک هستید و اینده نگری مشخصی برای خود  ندارید ورود به مقطع دکتری برای شما چیزی جز اتلاف وقت و هزینه نخواهد بود.

نویسنده مقاله : سید علی شمندی –دانشجوی دکتری رشته مهندسی انرژی ( احتمالا دانشجوی انصرافی دکتری) سال 1400

رزومه مختصر نویسنده مقاله: نویسنده و چاپ دو مقاله در حوزه مهندسی انرژی- ثبت اختراع دو عنوان صنعتی دارای تایید از سازمان پژوهش های صنعتی ایران- مدرس دانشگاه فنی حرفه ای به مدت 16 ترم- رتبه اول مسابقات علمی دانشجویان سال 1386- نویسنده کتاب اصول عیب یابی و تعمیر سیستم های برودتی و کتاب با عنوان هزار نکته در حرارت مرکزی چاپ 1388

نظر خودتون را در رابطه با این مقاله از طریق شماره های پائین سایت با ما به اشتراک بگذارید